Có những huyền thoại không chỉ nằm trên trang sách, mà sống trong hơi thở đời thường qua mỗi mùa lễ hội. Mỗi năm, khi trống hội vang bên sông Đuống, cờ lọng rợp trời ở Gia Lâm hay Sóc Sơn, Hà Nội lại bừng dậy hào khí Thăng Long – nhắc chúng ta về một dân tộc đã đứng dậy từ bàn tay trắng để bảo vệ non sông. Hội Gióng không chỉ là một lễ hội. Đó là lời thề giữ nước, là niềm tin được truyền từ huyền thoại Thánh Gióng đến hàng triệu trái tim Việt Nam hôm nay.
Thánh Gióng – Hào khí từ huyền thoại Việt
Người hùng từ làng quê Phù Đổng
Theo truyền thuyết, Gióng sinh ở làng Phù Đổng, ba năm không cất tiếng nói. Chỉ đến khi giặc Ân kéo đến, cậu bé mới bật dậy, đòi áo giáp, roi sắt, cưỡi ngựa sắt xông ra trận. Vươn mình thành tráng sĩ, nhổ tre làm gươm khi roi gãy, Gióng là biểu tượng cho tinh thần đứng lên khi Tổ quốc cần.
Không phải sinh từ cung đình hay dòng dõi quyền quý, Gióng là đứa con của người nông dân – điều ấy nói lên rằng sức mạnh Việt Nam đến từ nhân dân, từ lòng dân hợp nhất.
Bay về trời – Chiến thắng vượt thời gian
Sau khi đánh tan giặc, Gióng cưỡi ngựa bay về trời. Từ khoảnh khắc ấy, Thánh Gióng không chỉ là anh hùng của một thời, mà trở thành linh khí bất tử của non sông, che chở cho đất nước mỗi khi hiểm nguy kéo tới.
Và mỗi mùa hội mở, người Việt lại ngước nhìn lên đỉnh núi Sóc, như thấy bóng ngựa sắt bay qua mây trắng – nhắc ta rằng đất nước này được dựng nên bởi những người biết đứng dậy vì giống nòi.
Không gian lễ hội – Thăng Long sống lại khí phách ngàn năm
Hà Nội hòa vào bước quân ra trận. Hội Gióng được tổ chức chủ yếu tại: Đền Phù Đổng (Gia Lâm) – quê Gióng; Đền Sóc (Sóc Sơn) – nơi Gióng hóa về trời. Mỗi độ tháng tư âm lịch, tiếng chiêng, tiếng trống, đoàn rước cờ, lân, ngựa, áo giáp tre, roi chiến… tái hiện bầu không khí “ra quân dẹp giặc” xưa. Không gian ấy khiến mỗi người như đang đứng trong một trang sử sống.
Diễn xướng cộng đồng – Lịch sử bước ra đời thực
Không có diễn viên thuê, bởi chính người dân là chủ thể của lễ hội: những “tướng ông, tướng bà” dẫn đầu đội hình; đoàn quân Gióng trong áo giáp tre rộn ràng khí phách; các cô gái làng rực rỡ trong điệu múa cờ, múa mộc; trẻ nhỏ tập trận cờ lau như mầm non của truyền thống.
Từ rước kiệu, tế lễ, đánh trống, hô quân đến tái hiện trận chiến, mỗi nghi thức đều là sợi dây nối kết cộng đồng, đánh thức niềm tự hào dân tộc trong từng nhịp trống và ánh mắt. Hội Gióng không diễn để xem, mà để sống lại tinh thần giữ nước – để lịch sử không nằm trong sách, mà bước đi giữa đời sống hôm nay.
UNESCO ghi danh – Vinh danh sức mạnh niềm tin Việt Nam
Ngày 16/11/2010, UNESCO ghi danh Hội Gióng ở Phù Đổng và Sóc Sơn là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại. Danh hiệu ấy không đến từ sự lộng lẫy hay phô trương, mà từ những giá trị tinh thần cốt lõi: tinh thần yêu nước, sự đoàn kết cộng đồng, lòng biết ơn tổ tiên và mạch truyền nối không gián đoạn qua nhiều thế hệ.
Trong bối cảnh thế giới biến động không ngừng, một lễ hội vẫn giữ vẹn nguyên ý chí vệ quốc và niềm tin chính nghĩa chính là minh chứng mạnh mẽ cho sức sống bền bỉ của văn hóa Việt và bản lĩnh người Việt.
Hành trình gìn giữ – từ huyền thoại đến bản lĩnh hôm nay
Di sản sống nhờ trái tim người Việt
Ở Phù Đổng hay Sóc Sơn, trẻ em được dạy về Thánh Gióng từ tấm bé, hát khúc hội, tập nghi lễ, học dáng đứng gươm giáo. Các bô lão truyền lại từng động tác rước, từng tiếng trống.
Lớp trẻ tự hào khoác áo quân Gióng, xem đó như trách nhiệm nối tiếp cha ông. Không có di sản nào sống lâu nếu chỉ để ngắm – Hội Gióng tồn tại vì cộng đồng gìn giữ bằng lòng tự hào và niềm tin.
Tinh thần Gióng trong thời đại mới
Ngày nay, giặc không chỉ là quân xâm lược, mà là nguy cơ làm mất bản sắc, mất niềm tin, mất ý chí. Hội Gióng nhắc người Việt rằng: Yêu nước không chỉ trong chiến trận, mà trong cách sống tử tế, bền bỉ, không bỏ cuộc và luôn hướng về lợi ích chung. Tinh thần Gióng – quật cường, trong sáng, quyết thắng – vẫn là tấm khiên tinh thần cho Việt Nam hội nhập mà không hòa tan.
Giữa những biến động thời đại, mỗi tiếng trống hội vang lên ở Thăng Long là một lời nhắc thiêng liêng: Dân tộc này trường tồn vì biết đứng lên mỗi khi bị thử thách.
Hội Gióng không chỉ là lễ hội – Đó là bản giao ước lịch sử giữa người Việt hôm nay và tổ tiên: giữ đất, giữ văn hóa, giữ lòng tự trọng dân tộc. Một lần đến Hội Gióng, để thấy hồn nước đang chuyển mình trong từng nhịp trống, từng thanh gươm tre, từng bước rước thiêng liêng.
