Giữa những cánh đồng xanh mướt ở ngoại ô Huế, cầu ngói Thanh Toàn lặng lẽ soi bóng xuống dòng kênh nhỏ, như nét chấm thanh bình giữa bức tranh làng quê Việt.Hơn hai thế kỷ qua,cây cầu ấy không chỉ là phương tiện qua lại, mà còn là nơi con người gặp nhau – nơi tiếng nói, tiếng cười và hơi thở làng quê vẫn khẽ ngân trong từng nhịp gỗ lim, từng viên ngói rêu phong. Ở đó, thời gian dường như không trôi đi… mà chỉ lặng lẽ trầm xuống, để lại những khoảnh khắc bình yên đến nao lòng.
Khi thời gian dừng chân bên dòng kênh Thanh Toàn
Một sáng mùa thu, tôi ghé xã Thủy Thanh, cách trung tâm Huế chừng tám cây số. Sương còn vương trên ruộng lúa, và dòng kênh nhỏ lặng lẽ soi bóng cây cầu mái ngói hơn hai trăm năm tuổi. Giữa khung cảnh yên ả, tiếng bước chân ai đó khẽ vang trên sàn gỗ, như nhịp thời gian gõ nhè nhẹ vào ký ức.
Cầu ngói Thanh Toàn không chỉ là một công trình cổ, mà là chứng nhân của bao thế hệ. Mỗi viên ngói, mỗi thanh gỗ đều mang theo dấu vết của năm tháng, và cả những câu chuyện không tên – về những người dân quê đi chợ, về đôi bạn trẻ dừng chân dưới mái cầu, hay cụ già ngồi thả cần câu bên bờ nước.
Dấu ấn thời gian trên dòng kênh Thanh Toàn
Hơn 200 năm, cây cầu vẫn “ thở” cùng làng quê
Cầu được ghi nhận xây vào năm 1776, do một người cháu gái thuộc thế hệ thứ sáu của họ Trần là bà Trần Thị Đạo đã cúng tiền cho làng xây dựng, để dân làng qua lại được thuận tiện và là nơi cho lữ khách cùng người tha phương tạm dừng chân lỡ bước.
Cầu không chỉ giúp dân thuận tiện, mà còn là nơi nghỉ chân, tránh nắng, che mưa – một món quà giản dị nhưng đầy nhân nghĩa. Hơn hai thế kỷ trôi qua, cây cầu đã bao lần được tu sửa, nhưng dáng hình xưa vẫn nguyên vẹn.
Nét kiến trúc – Khi làng quê hóa nên di sản
Cầu ngói Thanh Toàn dài 17,8 mét, rộng 5,3 mét, được chia làm bảy gian. Hai bên có lan can gỗ, mái lợp ngói liệt uốn cong hình vòm, vừa mang dáng chùa cổ Á Đông, vừa gần gũi như mái nhà làng quê.
Dưới mái cầu, gió thổi qua những song gỗ, hương lúa và tiếng nước hòa vào nhau, tạo nên một bản nhạc dịu dàng của làng Việt.
Đứng giữa cầu nhìn ra, dòng kênh Thanh Toàn phản chiếu bóng ngói đỏ, cây cau, hàng tre – một bức tranh cổ điển mà dù ngắm bao lần, ta vẫn thấy lòng dịu lại.
Bên cạnh cầu là chợ quê Thanh Toàn, nơi tiếng rao, tiếng cười rộn rã mỗi sớm mai. Người bán rau, kẻ mua cá, nhưng chẳng ai vội vàng. Mọi thứ diễn ra trong một nhịp điệu chậm rãi, an nhiên. Cầu – chợ – kênh, ba yếu tố ấy đã hòa quyện thành linh hồn làng quê Huế, giản dị mà bền bỉ qua năm tháng.
Nơi con người và ký ức gặp nhau
Câu chuyện về bà Trần Thị Đạo được người dân kể lại qua bao đời như một niềm tự hào. Khi qua cầu, nhiều người vẫn cúi nhẹ đầu – không chỉ để tỏ lòng kính, mà như một lời tri ân với quá khứ. Mỗi năm, vào ngày 15 tháng 8 âm lịch, dân làng tổ chức lễ giỗ bà, rước bà từ đình ra cầu, rồi rước về – như một cách nhắc nhớ rằng di sản không chỉ thuộc về đá gỗ, mà còn thuộc về lòng người.
Lễ hội Bà Chòi và giỗ bà Trần Thị Đạo là hai dịp để cả làng cùng hòa vào niềm vui. Người dân gói bánh, bày mâm cúng, tổ chức đua ghe, hát hò khoan, kéo co… Tất cả tái hiện đời sống nông thôn xưa trong không gian đậm tình. Những tiếng trống, tiếng hò ấy không chỉ là âm thanh lễ hội, mà còn là nhịp tim của ký ức – nhịp tim của làng Việt vẫn còn vang lên sau hàng trăm năm.
Cầu ngói Thanh Toàn trong lòng du khách hôm nay
Ngày nay, cầu ngói Thanh Toàn là một trong những điểm đến được yêu thích nhất của du khách khi về Huế. Không cần những hoạt động ồn ào, chỉ cần ngồi tựa lan can gỗ, nghe tiếng nước chảy dưới chân, nhìn tà áo tím thoáng qua – ai cũng thấy lòng mình dịu lại.
Với nhiều du khách nước ngoài, đây là một “Huế khác”: mộc mạc, chân thật và sâu lắng. Họ tìm đến không chỉ để chụp ảnh, mà để cảm nhận một nhịp sống khác – chậm rãi và đầy chất thơ.
Cầu ngói Thanh Toàn cũng là nơi các lớp học vẽ, nhiếp ảnh, và sinh viên mỹ thuật đến tìm cảm hứng. Những buổi sáng nắng nhẹ, hình ảnh các em ngồi ký họa bên bờ kênh đã trở thành một phần quen thuộc, như minh chứng rằng: di sản vẫn đang sống trong đời sống hôm nay.
Chính quyền và người dân Thủy Thanh vẫn gìn giữ cầu với tất cả tự hào. Mỗi viên ngói thay mới, mỗi tấm biển dựng lên đều mang theo tình yêu quê hương. Giữ cầu, với họ, không chỉ là bảo tồn một di tích – mà là giữ lại một phần ký ức của chính mình.
Kết nối du lịch Huế hôm nay
Nếu đến Huế, ngoài những điểm quen thuộc như Đại Nội, chùa Thiên Mụ hay lăng Tự Đức, bạn hãy thử rẽ lối về Thủy Thanh để ghé cầu ngói Thanh Toàn. Ở đó, bạn có thể dạo bước trên cầu, nghe câu hò, tham quan bảo tàng nông cụ, trải nghiệm chợ quê hay tham gia lễ hội cầu ngói vào dịp tháng Tám âm lịch.
Cách trung tâm thành phố chỉ vài cây số, nhưng cảm giác mang lại là cả một hành trình trở về – về với miền ký ức, với nếp sống hiền hòa, với vẻ đẹp của “Huế – nơi thời gian dường như quên trôi”.
Bởi có những điều, càng giản dị, càng ở lại thật lâu trong lòng người…
