Có những người thầy không chỉ dạy ta con chữ, mà dạy ta cách làm người – cách đứng dậy, kiên cường và sống có ý nghĩa giữa những thử thách của cuộc đời. Thầy Nguyễn Ngọc Ký là một trong những người như thế – người thầy đã viết nên huyền thoại bằng đôi chân, bằng nghị lực bền bỉ và trái tim chan chứa tình yêu với nghề gieo chữ. Câu chuyện cuộc đời thầy không chỉ là hành trình của một người vượt qua số phận, mà còn là minh chứng rằng: khi niềm tin đủ lớn, không có giới hạn nào là không thể vượt qua.
Từ cậu bé tật nguyền đến học sinh viết chữ bằng chân
Sinh năm 1947 tại xã Hải Thanh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định, Nguyễn Ngọc Ký mắc chứng liệt hai tay từ năm lên bốn. Trong hoàn cảnh khắc nghiệt ấy, cậu bé nhỏ bé vẫn giữ trong lòng khát vọng được đến trường như bao bạn bè cùng trang lứa.
Không thể cầm bút, Ký tập viết bằng chân. Những ngày đầu, cậu phải kẹp cây bút vào ngón chân, tập nắn nót từng nét chữ trên mặt đất. Hàng trăm lần thất bại, hàng ngàn giọt nước mắt, nhưng Ký không bỏ cuộc. Cuối cùng, điều tưởng chừng không thể đã thành hiện thực — cậu viết được bằng chân, và viết rất đẹp.
Năm 1963, Nguyễn Ngọc Ký trở thành người Việt Nam đầu tiên viết bằng chân thi đỗ đại học, mở ra hành trình phi thường của một con người kiên định và bền bỉ.
Người thầy gieo chữ bằng tình yêu và nghị lực
Từ giảng đường trở lại quê nhà
Sau khi tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội, Nguyễn Ngọc Ký quyết định trở về quê dạy học tại Trường THCS Hải Thanh (Nam Định) – nơi ông từng lớn lên, từng khát khao được cắp sách đến trường khi đôi tay không còn lành lặn.
Không có đôi tay để cầm phấn, thầy dùng đôi chân của mình để viết bảng. Mỗi nét phấn run rẩy nhưng kiên định, từng con chữ hiện lên ngay ngắn, vững vàng như chính nghị lực của người thầy đặc biệt ấy.
Trên bục giảng đơn sơ, người thầy không tay vẫn đứng hiên ngang, mái tóc điểm sương, đôi chân thoăn thoắt di chuyển để viết, giảng, và mỉm cười với học trò.
Đối với học sinh, thầy không chỉ là người dạy chữ, mà còn là biểu tượng của ý chí sống, là minh chứng rằng nếu có đủ lòng tin và nghị lực, con người có thể làm được những điều tưởng chừng bất khả thi.
Nhiều thế hệ học trò của thầy đã lớn lên với ký ức không phai: hình ảnh một người thầy viết bằng chân, nhưng dạy bằng cả trái tim.
Khi bài giảng hóa thành nguồn sống
Thầy từng nói: “Tôi dạy các em không chỉ kiến thức, mà dạy cả niềm tin rằng – không có gì là không thể. Câu nói ấy không chỉ là lời nhắn gửi, mà là triết lý sống, là kim chỉ nam cho cả sự nghiệp giáo dục của thầy.
Suốt 40 năm đứng lớp, thầy không một ngày lùi bước trước khó khăn. Mỗi bài giảng của thầy đều đong đầy tình yêu thương, sự kiên nhẫn và niềm tin mãnh liệt rằng giáo dục có thể thay đổi số phận con người.
Thầy dạy học trò không chỉ cách giải một bài toán, viết một đoạn văn, mà dạy họ biết vượt qua nỗi sợ hãi, tự tin vào bản thân và sống có ước mơ. Với thầy, việc đứng trên bục giảng không chỉ là một công việc, mà là một sứ mệnh – gieo chữ, gieo người, gieo niềm tin.
Trong mỗi lớp học nhỏ nơi miền quê Hải Hậu, tiếng giảng của thầy Ký vang lên đều đặn qua bao mùa mưa nắng. Thầy không chỉ truyền dạy kiến thức, mà còn truyền cho học trò tinh thần lạc quan, ý chí vươn lên và lòng yêu cuộc sống.
Nhiều người trong số họ sau này đã trở thành giáo viên, kỹ sư, bác sĩ… và ai cũng nhớ về người thầy năm xưa – người đã dạy họ bài học quan trọng nhất: “Cơ thể có thể khiếm khuyết, nhưng tâm hồn và ước mơ thì không bao giờ tàn phế.”
Nhà giáo – Nhà văn hóa – Nhà truyền cảm hứng
Khi đôi chân viết nên văn chương
Không chỉ là người thầy tận tụy, Nguyễn Ngọc Ký còn là nhà văn, nhà thơ, nhà báo. Ông sáng tác hàng chục tác phẩm nổi tiếng như: Tôi đi học, Tôi học đại học, Những tấm gương sáng Việt Nam và Hành trình cuộc đời.
Trong từng trang viết, người đọc thấy rõ tinh thần lạc quan, yêu đời, và triết lý sống giản dị: “Cuộc đời không ban cho ai tất cả, nhưng cũng không lấy đi của ai mọi thứ.” Nhờ sức mạnh ngôn từ chân thành, thầy đã trở thành tấm gương truyền cảm hứng cho hàng triệu người Việt, đặc biệt là những ai đang vật lộn với giới hạn bản thân.
Người đi gieo niềm tin khắp mọi miền
Khi nghỉ hưu, thầy vẫn không dừng lại. Ông trở thành chuyên viên tư vấn tâm lý học đường tại TP.HCM, đi khắp các trường học để chia sẻ về nghị lực sống, truyền cảm hứng cho học sinh, sinh viên và thầy cô giáo.
Thầy nhận danh hiệu Nhà giáo Ưu tú (1992), Huân chương Lao động hạng Ba và nhiều giải thưởng cao quý khác – không chỉ vì thành tích, mà vì sức lan tỏa nhân văn của một cuộc đời.
Di sản của một “người thầy không giới hạn”
Ngày 28/9/2022, thầy Nguyễn Ngọc Ký qua đời ở tuổi 75. Nhưng di sản mà thầy để lại vẫn sống mãi trong lòng người Việt: niềm tin rằng nghị lực con người có thể chiến thắng mọi nghịch cảnh.
Thầy ra đi, nhưng những bài học về nghị lực và lòng yêu nghề của thầy vẫn được kể lại ở khắp nơi – từ lớp học nhỏ nơi quê nhà đến những giảng đường xa xôi. Nhiều thế hệ học trò, dù không trực tiếp được học thầy, vẫn coi ông là tấm gương để soi mình, là nguồn cảm hứng để bước tiếp trên con đường đời.
Bởi với người Việt Nam, thầy Nguyễn Ngọc Ký không chỉ là một nhà giáo, mà là biểu tượng sống động của tinh thần “vượt lên chính mình” – ngọn lửa không bao giờ tắt trong trái tim dân tộc.
Mỗi dịp 20/11, khi cả nước tri ân những người đưa đò, hình ảnh thầy Ký lại được nhắc đến như một ngọn đèn không tắt – ngọn đèn soi sáng cho bao thế hệ học trò. Học trò của thầy không chỉ học chữ, mà còn học cách sống tử tế, dám ước mơ, dám làm và dám kiên trì đến cùng.
“Có những người thầy không chỉ để ta nhớ, mà để ta học cách sống tốt hơn mỗi ngày.” Cảm ơn thầy Nguyễn Ngọc Ký – người đã dạy chúng ta rằng nghị lực có thể viết nên điều kỳ diệu, và rằng “giới hạn chỉ tồn tại khi con người ngừng tin vào chính mình.” Nhân ngày 20/11 – Ngày Nhà giáo Việt Nam, hãy cùng lan tỏa câu chuyện của thầy như một lời tri ân sâu sắc đến những người đã lặng lẽ gieo chữ, gieo niềm tin và thắp sáng tương lai cho bao thế hệ.
