Giữa miền đất phương Nam rợp nắng, giữa tiếng gió lùa qua cánh đồng và hương trầm bay trong những ngôi đình cổ, có một điệu múa đã tồn tại qua bao thế kỷ – múa bóng rỗi. Đó không chỉ là nghệ thuật dân gian, mà là lời nguyện thiêng của lòng người, là cách mà người Việt gửi gắm niềm tin và lòng biết ơn lên đất trời. Trong mỗi nhịp trống, mỗi vòng xoay, là tiếng vọng từ ngàn xưa – mộc mạc, linh thiêng, và đầy nhân nghĩa.
Khi tôi chạm vào thanh âm của quá khứ
Tôi vẫn nhớ như in cái chiều nắng nhạt ở vùng đất Cà Mau, nơi tiếng trống rỗi vang lên giữa không gian mênh mông, ngân dài như sợi chỉ nối quá khứ với hiện tại.
Lần đầu tiên tôi được tận mắt chứng kiến một buổi múa bóng rỗi, tim tôi chợt thắt lại – không phải vì lạ lẫm, mà vì cảm giác như vừa được trở về trong lòng mẹ quê hương, nơi hồn xưa vẫn còn ẩn náu giữa làn khói nhang và tiếng nhạc lễ réo rắt.
Ánh sáng chập chờn hắt lên gương mặt những cô bóng, tà áo sặc sỡ đung đưa, những động tác uyển chuyển như thoát bay từ tâm linh. Dường như hơi thở ngàn năm đang vọng về, dịu dàng mà trầm hùng
Múa Bóng Rỗi – di sản lung linh giữa đất trời Nam Bộ
Nguồn cội và ý nghĩa tâm linh
Múa bóng rỗi là một loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu và thờ nữ thần. Mỗi câu hát, mỗi điệu múa là lời mời linh thiêng, cầu cho mưa thuận gió hòa, cuộc sống an yên.
Thường được trình diễn trong các lễ hội như Kỳ yên, vía Bà, Tết Nguyên đán, múa bóng rỗi là dịp người dân gửi gắm lòng biết ơn và ước vọng cho mùa mới.
Những cô bóng trong tà áo lấp lánh, đầu đội mâm vàng, tay nâng bông huệ, ánh mắt chan chứa niềm tin – tất cả hòa quyện trong nhịp trống thiêng liêng, tựa như lời cầu nguyện hòa cùng nhịp thở đất trời.
Khi di sản bước lên sân khấu hiện đại
Tại Cà Mau – cái nôi của múa bóng rỗi, mỗi dịp lễ Kỳ yên hay lễ vía Bà ở Thới Bình, Ðầm Dơi, tiếng trống rỗi lại vang lên như đánh thức ký ức.
Các cô bóng Mỹ Lộc, Thanh Phong, Mỹ Loan…làm nên những màn biểu diễn để đời – múa lu, múa khạp, múa ghế, múa bông huệ, múa đĩa chạy, múa lông công, múa càn khôn, múa siêu, múa mâm vàng.
Mỗi tiết mục là một bức tranh sống động của văn hóa Nam Bộ – rực rỡ, huyền ảo nhưng chan chứa tình người.
Múa bóng rỗi – di sản được thế giới ghi nhận
Năm 2016, UNESCO đã công nhận múa bóng rỗi là Di sản Văn hóa Phi vật thể của Việt Nam – Một niềm tự hào lớn lao.
Từ những ngôi đình nhỏ ở miền Tây, điệu múa ấy đã bước ra thế giới, mang theo tinh thần hiền hòa, bao dung và sáng tạo của người Việt.
Hơi thở nghề đang nhạt dần – nhưng ngọn lửa chưa tắt
Ước mơ được ươm mầm từ bé
Nghệ nhân Huỳnh Hoa – một trong những người hiếm hoi còn giữ trọn vẹn niềm tin và tình yêu với múa bóng rỗi – kể lại: từ nhỏ đã được bà ngoại (cũng là một nghệ nhân) dẫn đi xem múa, ngắm những cô bóng đội mâm vàng, hát rỗi giữa hương khói. Hạt giống ấy lớn dần theo năm tháng, để hôm nay cô trở thành người tiếp lửa.
“Theo tôi, để trở thành nghệ nhân múa bóng rỗi thực thụ, ngoài tài năng còn cần lòng tin và thái độ sống đúng đắn – biết khiêm tốn và kiên trì.”
Con đường gian truân và niềm kiêu hãnh thầm lặng
Ngày đầu vào nghề, Huỳnh Hoa phải chịu nhiều định kiến. Có người giễu cợt, có người xa lánh. Nhưng cô chỉ mỉm cười – vì biết rằng, múa bóng rỗi không phải hóa thân, mà là hòa mình vào thế giới thiêng.
Bên trong lớp phấn son và tà áo, là trái tim của người nghệ sĩ tin vào điều thiêng liêng của truyền thống.
Khi truyền thống hòa cùng hiện đại
Ngày nay, múa bóng rỗi không chỉ tồn tại trong đình làng mà đã bước lên các sân khấu lớn. Những cô bóng trẻ mang đến sức sống mới – vừa tôn trọng nghi lễ xưa, vừa sáng tạo để gần gũi hơn với khán giả trẻ.
Di sản ấy vì thế không ngủ yên trong quá khứ, mà vẫn ngân vang trong hiện tại – như tiếng trống rỗi vọng mãi giữa miền Nam gió lộng.
Nếu có dịp đến Cà Mau, Thới Bình hay những ngôi đình cổ ở miền Tây Nam Bộ, hãy dừng chân lại khi nghe tiếng trống rỗi vang xa.
Giữa làn khói nhang, giữa những vòng tay múa mềm mại, bạn sẽ thấy – di sản không nằm trong sách, mà trong chính nhịp đập của con người Việt Nam.
Một lời nguyện xưa vẫn còn vang vọng… giữa đất trời hôm nay.
