Vừa đặt chân đến Hội An, trong gió đã thoảng qua mùi ngai ngái, tươi non. Người bạn địa phương mỉm cười: “Đấy là mùi của Trà Quế đó, không lẫn đi đâu được.” Thế là tôi tìm đến ngôi làng chỉ cách phố cổ 3 km – nơi mà bất kỳ ai một lần ghé qua cũng muốn dừng chân thật lâu để hít hà, để thấy lòng dịu lại giữa một miền xanh.
400 năm gìn giữ một hồn nghề
Trà Quế không chỉ là một làng rau, mà còn là ký ức xanh đã tồn tại suốt hơn 400 năm. Ở đây, người dân vẫn kiên trì giữ cách trồng rau truyền thống: không hóa chất, không phân bón công nghiệp. Mỗi ngày họ lại lội xuống sông Cổ Cò, Đế Võng để vớt từng mẻ rong tảo, đem về trải đều trên những luống đất cát pha trắng.
Rau Trà Quế vì thế không chỉ “sạch” mà còn mang hương vị nồng nàn, khác biệt với bất kỳ nơi nào khác. Chính sự bền bỉ ấy đã đưa Trà Quế vượt qua ranh giới của một ngôi làng quê, để đến năm 2024 được vinh danh trong Top 50 điểm du lịch hấp dẫn nhất thế giới, sánh vai cùng những ngôi làng danh tiếng khắp năm châu.
Hương vị từ đất, rong và bàn tay nông dân
Người Trà Quế thường nói: “Rau ngon là nhờ đất, nhờ rong và nhờ bàn tay.”
Đất cát pha trắng – vừa thoát nước nhanh, vừa giữ độ ẩm.
Rong sông, tảo nước – thứ phân bón tinh khiết mà thiên nhiên ban tặng.
Đôi bàn tay nông dân – cặm cụi từng ngày, nâng niu từng mầm xanh như chăm chính người thân.
Nhờ vậy, hơn 40 loại rau thơm – húng quế, tía tô, diếp cá, ngò rí… – đều giữ được hương vị thanh mát, nồng nàn. Chỉ một cọng rau nhỏ thôi, cao lầu, mì Quảng hay hến trộn cũng trở nên trọn vẹn, khiến ai nếm thử cũng phải xuýt xoa.
Làm nông dân một ngày – Trải nghiệm khó quên
Đến Trà Quế, không ai chỉ đứng nhìn. Tôi mặc áo nâu, đội nón lá, gánh đôi bình tưới nước. Bước đi còn vụng về, nước văng ướt cả gấu quần, nhưng lại thấy vui đến lạ. Khi bàn tay chạm đất, nhổ cỏ, gieo hạt, tôi như sống lại tuổi thơ vườn quê.
Chưa hết, làng còn có lớp học nấu ăn. Rau vừa hái được cuốn, xào, nấu thành phở, gỏi cuốn, bánh xèo… Một bữa cơm giản dị với rau luộc chấm mắm nêm, cá kho tộ, thịt nướng lá chuối – tưởng bình thường mà ngon đến nao lòng. Bởi trong đó không chỉ có vị rau, mà còn có cả hồn quê Hội An.
Thức dậy trong tiếng cười đồng quê
Sáng sớm, thong dong đạp xe qua những luống rau thẳng tắp, mùi húng ngò phảng phất trong gió. Tiếng nước tưới róc rách, tiếng trẻ con cười vang bên lối nhỏ. Một không gian tinh khôi, trong lành đến mức chỉ cần hít một hơi thật sâu, lòng cũng bình yên lạ thường.
Lễ hội Cầu Bông – Khi làng rau hóa thành ngày hội
Mỗi dịp tháng Giêng, cả làng rộn ràng trong Lễ hội Cầu Bông, cúng tạ tổ tiên và cầu cho mùa màng tốt tươi. Đây không chỉ là nghi lễ nông nghiệp, mà còn là sợi dây gắn kết cộng đồng, giữ cho Trà Quế mãi xanh, mãi đầy ắp tiếng cười.
Mỗi mùa, làng lại khoác lên một “tấm áo” khác nhau: xuân mướt mát, hạ rộn ràng, thu dịu dàng, đông se lạnh làm hương rau thêm nồng nàn. Thế nên, bất cứ khi nào ghé đến, du khách cũng cảm thấy như đang dự một mùa lễ hội riêng của mình.
Trà Quế – Điểm đến một lần trong đời
Ngày nay, Trà Quế không chỉ cung cấp hàng trăm tấn rau sạch cho Hội An, mà còn trở thành điểm đến du lịch cộng đồng độc đáo. Người ta đến để hít hà hương rau. Đến để lấm bùn như một nông dân. Đến để thấy trong một cọng rau nhỏ bé, có cả linh hồn quê Việt.
Bởi Trà Quế không chỉ là một làng rau, mà còn là khoảng lặng xanh giữa nhịp sống hối hả – nơi mỗi người tìm thấy sự an yên trong mùi rau tươi, một bữa cơm quê, hay tiếng cười giòn giã bên đồng làng.
